Kształtowanie orientacji przestrzennej w szkoleniu piłkarza jest znaczące, gdyż działalność zawodnika podczas gry wymaga dużego zakresu pola widzenia (rozwoju widzenia centralnego, obwodowego – peryferycznego i głębokiego).

Podczas gry zawodnik postrzega ważne momenty za pomocą widzenia centralnego, a drugorzędne kontroluje widzeniem peryferycznym (np. w trakcie prowadzenia piłki widzi przeciwnika, którego chce minąć, ale też widzi partnerów, z którymi może współpracować).

Grafika 1. Sytuacja boiskowa, w której zawodnik nr 7 wykorzystuje widzenie centralne i peryferyczne

Brak skoordynowania widzenia centralnego i peryferycznego prowadzi do obniżenia skuteczności działania zawodnika. W związku ze zmieniającymi się sytuacjami zawodnik powinien przenosić wzrok z jednej części pola na inną, co umożliwia mu dokładniejszą orientację w zmieniających się warunkach gry.

Ćwiczenie 1 (doskonalące widzenie centralne) – Podania w sztafetach ze zmianą miejsc

Forma: zabawowa.

Miejsce: boisko piłkarskie, 2 lub 3 prostokąty o wymiarach 20 × 10 m.

Liczba uczestników: 2 – 3 drużyny po 6 zawodników.

Przebieg: zawodnicy oznaczeni numerami od 1 do 6 ustawieni na obwodzie koła. Grę rozpoczyna nr 1, który (stojąc przy znaczniku) podaje piłkę w kierunku nr 3, następne podania są wykonywane jak na grafice 3, by w końcowej fazie ćwiczenia zawodnik nr 6 próbował trafić piłkę w znacznik na stanowisku nr 1. W trakcie ćwiczenia ruch zawodników odbywa się „za podaną piłką” – grafika 3.

Wskazówki: należy stosować grę po przyjęciu piłki, w drugim zaś wariancie z „pierwszej piłki” i w odwrotnym kierunku.

Grafika 3. Struktura organizacji ćwiczenia w formie zabawowej

Kolejność podań jest ściśle określona, wymaga to od zawodników koncentracji co do kierunku podania piłki. Ćwiczenie to kształtuje widzenie centralne oraz rozwój operatywnej pamięci.

Ćwiczenie 2 (doskonalące widzenie peryferyczne) – „Godzille i strażacy”

Forma: zabawowa

Przebieg: w oznaczonym polu działania rozstawione pachołki. Ćwiczą dwie grupy zawodników. Pierwsza grupa zawodników to godzille, którzy prowadząc piłkę, mają za zadanie wywrócić pachołek, druga grupa zawodników to strażacy, którzy prowadząc piłkę mają za zadanie postawić pachołek – grafika 7. Wykonywanie zadań przez obie grupy zawodników doskonali nie tylko technikę prowadzenia ale także widzenie peryferyczne (stawianie – wywracanie znaczników).

Grafika 7. Struktura organizacji zabawy „Godzille i strażacy”

Powyższe ćwiczenia pochodzą z artykułu „Znaczenie spostrzeżeń wzrokowych w grze piłkarzy nożnych oraz istota kształtowania orientacji przestrzennej w zorganizowanym treningu” opublikowanym w nr 1/2017 (20) czasopisma „Asystent Trenera”. A artykule autor (Henryk Duda) oprócz kwestii widzenia centralnego i peryferycznego zajął się również widzeniem głębokim. Znajdują się w nim również przykłady ćwiczeń, które można zastosować w treningu. Ćwiczenia te podzielono według znaczących cech dla orientacji przestrzennej, dotyczą one:

• widzenia centralnego,
• widzenia peryferycznego,
• widzenia głębokiego,
• szybkości i dokładności spostrzegania.

Tutaj można zamówić czasopismo „Asystent Trenera”